Viedajecie, čamu sol topić śnieh i lod? Chutčej za ŭsio, nie, bo adkaz nievidavočny
Nadyšoŭ siezon pasypańnia daroh sollu. Sol robić ciažkuju pracu — dapamahaje zmahacca z hałalodzicaj i źmianšaje kolkaść DTZ. Raspaviadajem, čamu jana rastoplivaje lod i jak možna pavialičyć jaje efiektyŭnaść.
Fota: ecohome.ngo
Pačniom z suviazi soli z vadoj. «Luby materyjał, padobny da kuchonnaj soli, jaki rastvarajecca ŭ vadzie, moža vyklikać rastavańnie lodu, — raspaviadaje «Papularnaj miechanicy» Bałakryšnan Višvanatan, vykładčyk chimii va Univiersitecie Kvesta ŭ Skvamišy (Kanada). — Heta zvyčajna vyjaŭlajecca ŭ tym, što rastvareńnie rečyva źnižaje cisk pary vady. A źnižeńnie cisku pary panižaje tempieraturu zamiarzańnia, i čym bolej soli — tym lepš heta pracuje».
Miehan Fierhiusan, staršynia i dacent kafiedry chimii va Univiersitecie štata Ńju-Jork, raspaviała, što, «kali sol rastvarajecca ŭ vadzie, hetyja rastvoranyja čaścicy pieraškadžajuć utvareńniu kryštaličnaj struktury lodu». Usio, što rastvarajecca ŭ vadzie, moža panižać tempieratury zamiarzańnia, ale vykarystoŭvajecca sol, kaža Fierhiuson, bo jana vielmi efiektyŭnaja i tannaja.
Kali havorka idzie pra ŭžo sfarmiravany lod, kaža Višvanatan, to tłumačeńnie toje samaje. «Kali vy hladzicie na luby zamarožany materyjał, u tym liku i na lod, pry tempieratury trochi nižejšaj za kropku zamiarzańnia źjaŭlajecca pavierchnievy płast, jaki napałovu vadki, — tłumačyć jon. — Jon amal ćviordy, ale našmat bolš hnutki i ruchomy».
Płast napaŭvadkaha lodu maje taŭščyniu ŭsiaho ŭ niekalki malekuł i vałodaje zdolnaściu vibryravać i krucicca, choć i nie tak mocna, jak u sapraŭdnym vadkim stanie. «Kali ŭ hetuju sistemu dadajecca sol, iony soli pryciahvajucca da malekuł vady, — kaža Višvanatan. — Paśla iony na pavierchni soli źviazvajucca z malekułami vady ŭ napaŭvadkim płaście. Pry roznaj aryjentacyi malekuł heta prymušaje malekuły vady adździalacca ad pavierchnievaha płasta i pavialičvać jaho taŭščyniu, vyznačanuju tempieraturaj, tamu vialikaja častka ledzianoj hrudy rastaje, kali złučajecca z pavierchnievym płastom».
Jak vykarystoŭvać sol dla bolš efiektyŭnaha rastavańnia lodu
«Kab paskoryć rastavańnie, možna prosta dadać soli. Čym bolš soli, tym bolš panižajecca kropka zamiarzańnia», — raspaviadaje Džulijen Stroŭv, staršy navukovy supracoŭnik Nacyjanalnaha centra danych pra śnieh i lod pry Univiersitecie Kałarada.
Płošča pavierchni taksama važnaja. «Chutkaść zaležyć ad płoščy pavierchni kantaktu, — kaža Višvanatan. — Kali płošča kantaktu bolšaja, to lod budzie rastavać chutčej. Ahulnaja kolkaść rastałaha lodu zaležyć tolki ad masy soli, jakuju vy skarystajecie».
Kab pavialičyć płošču pavierchni soli, vykarystoŭvajcie sol drobnaha pamołu. «Kali ŭ vas jość dva miaški soli, ale ŭ adnym miašku bujnyja kryštali, a ŭ inšym — drobnyja, to drobnyja kryštali rastopiać lod chutčej, — kaža Fierhiusan. — Heta adbyvajecca tamu, što [drobnyja kryštali] majuć vialikuju płošču pavierchni i chutčej rastvarajucca ŭ tonkim płaście vady pa-nad lodam».
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy śćviardžajuć, što my nasamreč mahli b žyć u kampjutarnaj hulni i nie viedać pra heta. Voś jak jany heta tłumačać
Mikrapłastyk — adna z hałoŭnych pahroz zdaroŭju ŭ XXI stahodździ. Ale navukoŭcy znajšli rašeńnie
