Прарыў у даследаванні раку крыві
Навукоўцы стварылі першыя «арганоіды» касцявога мозгу чалавека.
Фота: vecteezy.com
Даследчыкі з Оксфардскага і Бірмінгемскага ўніверсітэтаў здзейснілі сур'ёзны прарыў у лячэнні раку, стварыўшы першыя «арганоіды» касцявога мозгу, якія дакладна паўтараюць ключавыя асаблівасці касцявога мозгу чалавека. Тэхналогія дазваляе адначасова праводзіць аналіз некалькіх супрацьракавых прэпаратаў і тэставанне персаналізаваных метадаў лячэння для асобных хворых на рак.
Асаблівасці штучных арганоідаў, апісаных у даследаванні, нядаўна апублікаваным у часопісе Cancer Discovery, вельмі падобныя да клеткавых, малекулярных і структурных асаблівасцей міелоіднай тканкі (з якой вырастаюць клеткі крыві) касцявога мозгу.
Даследаванне таксама паказала, што гэтыя арганоіды забяспечваюць мікраасяроддзе, якое можа падтрымліваць выжыванне клетак пацыентаў са злаякаснымі наватворамі крыві, у тым ліку клеткі множнай міеломы, існаванне якіх цяжка падтрымліваць па-за чалавечым арганізмам.
Доктар Абдула Хан, навуковы супрацоўнік Інстытута сардэчна-сасудзістых навук імя сэра Генры Вэлкама пры Бірмінгемскім універсітэце і адзін з аўтараў даследавання, сказаў: «Паводле нашых назіранняў, клеткі ў створаных арганоідах касцявога мозгу нагадваюць сапраўдныя клеткі касцявога мозгу чалавека не толькі з пункту гледжання іх актыўнасці і функцый, але і ў іх структурнай узаемасувязі: розныя тыпы клетак самаарганізуюцца і размяшчаюцца ўнутры гэтых арганоідаў таксама, як і ў арганізме чалавека».
Гэта жыццепадобная структура дазволіла камандзе навукоўцаў вывучыць, як клеткі ў касцявым мозгу ўзаемадзейнічаюць, каб падтрымліваць нармальную выпрацоўку клетак крыві, і як гэта ўзаемасувязь парушаецца пры фіброзе касцявога мозгу (міелафіброз), калі ў касцявым мозгу з'яўляецца шмат рубцовай тканкі, якая знішчае яго. Фіброз касцявога мозгу можа развіцца ў пацыентаў з пэўнымі тыпамі раку крыві і дагэтуль застаецца невылечным.
«Каб правільна зразумець, як і чаму развіваецца рак крыві, нам трэба выкарыстоўваць эксперыментальныя сістэмы, якія вельмі падобныя да таго, як працуе касцявы мозг чалавека, чаго ў нас пакуль няма. Дакладней, раней такога не было. Гэта сапраўды выдатна, што цяпер у нас ёсць гэта цудоўная сістэма, бо мы, нарэшце, зможам вывучаць рак непасрэдна, выкарыстоўваючы клеткі нашых пацыентаў, замест таго, каб спадзявацца на звычайныя мадэлі жывёл або іншыя больш простыя сістэмы, — кажа прафесар Бэтан Псайла, лекар-гематолаг, кіраўнік даследчай групы медыцынскага факультэта Рэдкліфа пры Оксфардскім універсітэце і старшы аўтар даследавання. — Мы спадзяёмся, што гэтая новая методыка дапаможа паскорыць адкрыццё і тэставанне новых метадаў лячэння раку крыві, каб хутчэй стварыць палепшаныя прэпараты для нашых пацыентаў».
Доктар Хан таксама дадаў, што гэта адкрыццё — велізарны крок наперад, які дазваляе лепш зразумець заканамернасці росту ракавых клетак і патэнцыйна стварыць больш персаналізаваныя падыходы да іх лячэння.
«Распрацоўка і праверка новай сістэмы — гэта першы важны крок, і мы будзем працаваць далей, каб лепш зразумець працэсы ў касцявым мозгу ў здаровых людзей, і што адбываецца, калі чалавек хварэе на рак крыві», — падагульняе ён.
