«Адправіла грошы з адной карты на іншую, а яны пайшлі невядома каму». Ці можна іх вярнуць?
Беларуска Марына ў красавіку пераводзіла грошы са сваёй карты Альфа-Банка на карту Банка БелВЭБ. «Я рабіла гэта ўжо сто разоў», — кажа яна, але ў той дзень нешта пайшло не так, і перавод трапіў на зусім іншы рахунак. Хтосьці атрымаў лёгкія грошы, а чытачка — праблему, пра якую распавядае Onliner.
«Уладальнік іншага рахунку проста не выйшаў на сувязь»
— Чацвёртага красавіка 2022 года я пераводзіла 320 рублёў са сваёй карты Альфа-Банка на сваю карту Банка БелВЭБ. Пераводзіла ў дадатку Альфа-Банка, але праз АРІП, бо праз АРІП папаўненне карт банкаў без камісіі. Я рабіла гэта ўжо сто разоў, я актыўны карыстальнік карт, рабіла пераводы паміж імі і была ўпэўненая, што ўсё будзе добра, — тлумачыць Марына.
Далей яна ўбачыла ў дадатку нумар банкаўскага рахунку і падумала, што гэта нумар яе рахунку ў Банку БелВЭБ.
— Я праверыла апошнія 5—6 лічбаў рахунку, яны супадалі з маім. І я перавяла «сабе» 320 рублёў. Звычайна грошы прыходзяць хутка, таму, калі іх не было 10—15 хвілін, я ўжо пачала нервавацца. Праз гадзіну я ўжо тэлефанавала ў Банк БелВЭБ даведацца, ці прыходзілі грошы, у АРІП, у Альфа-Банк.
Альфа-Банк адказаў, што з іх боку памылак няма, плацеж зроблены. У АРІПе таксама сказалі, што плацеж паспяхова праведзены. А Банк БелВЭБ сцвярджаў, што на мой рахунак грошай не паступала. Я вырашыла чакаць суткі (ці мала, бываюць затрымкі ў праграмным забеспячэнні, раптам патрапіла на такі збой).
Праз суткі, так і не ўбачыўшы грошай на рахунку, я стала дэталёва вывучаць чэк і зразумела, што першыя лічбы ў доўгім банкаўскім рахунку не супадаюць. І тут зразумела: я перавяла грошы не на свой рахунак.
Як выправіць памылку?
Марына звярнулася ў абодва банкі, каб даведацца, як можна вярнуць грошы.
У Альфа-Банку ўдакладнілі, што грошы ў гэтым выпадку могуць быць вернутыя чалавекам, на рахунак якога яны паступілі або ў судовым парадку. «Грашовыя сродкі не падлягаюць вяртанню з боку Альфа-Банка», — гаворыцца ў лісце, атрыманым Марынай.
Ад Банка БелВЭБ прыйшоў падобны адказ: «Банк і нябанкаўская крэдытна-фінансавая арганізацыя не маюць права <…> вызначаць і кантраляваць напрамкі выкарыстання грашовых сродкаў уладальніка рахунку, а таксама ўстанаўліваць іншыя абмежаванні яго правоў па распараджэнні грашовымі сродкамі, якія не прадугледжаны законам Рэспублікі Беларусь або дагаворам бягучага (разліковага) банкаўскага рахунку».
А што атрымальнік сродкаў? Сам ён не звяртаўся ў банк і не шукаў таго, хто пералічыў яму нечаканыя грошы. А па тых кантактах, якія ён пакінуў у банку, яго не знайшлі.
«Уладальнік рахунку па пытаннях памылкова (не па прызначэнні) залічаных грашовых сродкаў у банк не звяртаўся. Варта адзначыць, што банкам зроблены неаднаразовыя безвыніковыя спробы звязацца з уладальнікам рахунку. Па наяўных кантактах дадзеная асоба недаступна», — тлумачаць у банку. А гэта значыць, што грошы зараз можна будзе вярнуць толькі праз суд.
Як часта ўвогуле адбываюцца такія сітуацыі, калі грошы па няўважлівасці сыходзяць на рахунак іншага чалавека, сказаць складана, такой статыстыкі ў адкрытым доступе няма. Onliner расказваў гісторыю чытача Юрыя, які павінен быў закінуць на карту знаёмай 90 рублёў доўгу. Прозвішча і імя атрымальніка ён указаў дакладна, але пераблытаў лічбы карты — і грошы сышлі ў невядомасць. У выніку іх удалося вярнуць ад атрымальніка плацяжу праз суд.
Відавочна, што такіх гісторый, як у Марыны і Юрыя, калі сышліся чалавечы фактар і няўважлівасць, больш за дзве. Беларускія банкі маюць прыклады, калі яны тэлефанавалі кліенту, які памылкова атрымаў грошы, і той гатовы быў адразу ж добраахвотна вярнуць іх. Але можа быць такое, што ўладальнік рахунку не адказвае на тэлефонныя званкі.
А часам у гэтай сітуацыі падазроным можа аказацца і сам адпраўшчык грошай: калі ён сцвярджае, што памыліўся ў пераводзе, але «правільны» і «няправільны» рахункі адрозніваюцца так, што пераблытаць іх складана.
Цяпер у пытанні вяртання памылкова адпраўленых грошай дадалося больш дэталяў: 29 лістапада ўступіла ў сілу абноўленая інструкцыя аб банкаўскім пераводзе. У ёй гаворыцца, што ініцыюе вяртанне грошай той, хто дапусціў памылку. Для гэтага павінен звярнуцца з заявай у банк адпраўшчык пераводу.
Тады банк — атрымальнік пераводу — накіруе заяву кліенту, на карысць якога памылкова перавялі грошы, і той або згаджаецца вярнуць сродкі або не. Інструкцыя кажа, што калі памылкова пералічаныя на рахунак грошы не вернуты цалкам за 15 дзён з дня паступлення заявы, іх вяртанне адбываецца ў судовым парадку.
Пры гэтым банк-атрымальнік не адказвае за рашэнні, якія прымае кліент наконт вяртання грошай, якія яму памылкова пералічылі. Гэтак жа ён не кантралюе памер сумы, якая вяртаецца, а пры жаданні яе можна вяртаць часткамі.
Што далей?
З моманту памылковага пераводу Марыны прайшло дзевяць месяцаў, але пакуль суд не прыняў заяву — патрэбныя даныя таго, хто атрымаў яе грошы.
— Я пайшла ў міліцыю і напісала заяву аб разглядзе з нагоды прысваення не вядомай мне асобай грашовых сродкаў.
Адначасова звярнулася ў суд Савецкага раёна. Заяву прынялі, пазней прыйшоў адказ, што для разгляду заявы і ініцыявання судовага працэсу неабходна ўказаць даныя адказніка, яго адрас, тэлефон, электронную пошту. Калі я гэтыя даныя не падам, суд верне маю заяву і пакіне яе без разгляду. Што і адбылося праз тыдзень, бо гэтыя даныя мне былі невядомыя.
Даныя чалавека, на чый рахунак сышлі грошы, міліцыя павінна атрымаць ад банка, і толькі тады можна будзе звярнуцца ў суд.
Калі вы патрапілі ў падобную сітуацыю і плануеце ісці ў суд, майце на ўвазе, што трэба будзе выплачваць дзяржпошліну. Пры разглядзе іскавай заявы па маёмасных спрэчках яна разлічваецца ў памеры 5% ад цаны іску, але не менш за дзве базавыя велічыні (1 БВ цяпер складае 32 рублі). У выпадку Марыны дзяржпошліна складзе 64 рублі.
— Зараз я зноў чакаю, і невядома, калі і чым гэта скончыцца. Але я пайду да канца — занадта шмат сіл, нерваў і часу гэта ўжо забрала, каб апускаць рукі на палове шляху.
