Якое слова ніколі не прамаўляюць у Нідэрландах, але ўсе чакаюць, калі гэта можна будзе зрабіць. Вельмі мілая гісторыя
IT-прадпрымальнік, сузаснавальнік і выканаўчы дырэктар Фонду беларускай салідарнасці Яраслаў Ліхачэўскі расказаў у фэйсбуку гісторыю пра забароненыя ў Нідэрландах словы.
Фота: Unox
Ёсць у Нідэрландах два словы, якія не прынята вымаўляць услых, піша Ліхачэўскі. Адно, усім вядомае F-word, то-бок мацернае. А ёсць яшчэ выключна мясцовае E-word.
«Слова гэтае — Elfstedentocht (Э’льф-стэ’йдэн-то’хт). Што літаральна азначае адзінаццаці гарадоў шлях. Нічога непрыстойнага, так? Дык чаму ж ніхто не кажа яго ўслых?
Рэч у тым, што гэты Эльфстэйдэнтохт — гэта сістэма каналаў даўжынёй 200 кіламетраў, якая звязвае паміж сабой адзінаццаць гарадоў паўночна-нідэрландскай правінцыі Фрысланд. І так здараецца, што калі-нікалі ўзімку гэтыя каналы замярзаюць ды пакрываюцца лёдам. Каб вы разумелі, здараецца гэта не тое, каб кожную зіму. За ўсё XX стагоддзе гэта здаралася толькі 15 разоў», — піша Яраслаў.
Першы раз у XX стагоддзі каналы замерзлі ў 1909 годзе, апошні — у 1997 годзе. Самая ж першая ўдалая спроба наведаць усе адзінаццаць гарадоў за адзін дзень зарэгістраваная ажно ў 1749-м годзе.
Пасля 1997 года, то-бок чвэрць стагодзя, Elfstedentocht не здараўся.
«І кожны, вось любы табе на вуліцы галандзец ведае, калі гэта было апошні раз, і шчыра спадзяецца, што вось у гэтым годзе яно дакладна зноў спраўдзіцца!
Чаму? Таму што, калі гэтыя каналы замярзаюць, уся-ўся краіна жыве толькі гэтай падзеяй. Шалёныя галандцы ладзяць 200-кіламетровую гонку на коўзанках па гэтых каналах!
Апошнія тры разы (1985, 1986, 1997) у гонцы ўдзельнічала амаль 17 тысяч чалавек, і гэта максімум, які каналы ды інфраструктура маглі вытрымаць у той час.
На наступны Elfstedentocht дамовіліся павялічыць квоту да 30 тысяч. Гэта значыць, што яшчэ сотні тысяч (калі быў шанец правесці ў 2021 годзе, верагодную колькасць гледачоў ацанілі ў 2 млн чалавек!) едуць глядзець і заўзець уздоўж каналаў», — распавядае Ліхачэўскі.
Каб прадухіліць транспартны калапс, правінцыю закрываюць для руху асабістага транспарту (акрамя мясцовых жыхароў), але ўсе цягнікі, аўтобусы ды ўсё, што толькі можна з грамадскага транспарту, перанакіроўваецца туды. Астатнія глядзяць гэта ўсё па тэлебачанні.
«Падчас Elfstedentocht ніхто ў краіне, акрамя транспарту ды экстранных службаў, не працуе. Агульнанацыянальнае свята!
Калі я толькі пераехаў сюды і мне мясцовыя сябры распавядалі пра гэтую традыцыю, я ў іх запытаўся: «А што калі «немцы» нападуць, а ў вас Elfstedentocht?» «Спачатку коўзанкі, потым немцы», — быў цалкам прадказальны галандскі адказ. Як няшмат трэба жыхарам адной з найбагацейшых краін свету для шчасця. Каб каналы замерзлі!
Дык чаму слова не прамаўляюць? Усё проста — кепская прыкмета. Калі скажаш услых — не спраўдзіцца», — тлумачыць Яраслаў.
Ліхачэўскі піша, што распавёў гэту гісторыю з праекцыяй на Беларусь.
«Elfstedentocht праводзіўся ў студзені 1940-га, праз тры тыдні пасля таго, як былі выкрытыя планы па ўварванні нацыстаў у Бенілюкс. Каналы зноў замерзлі ў 41-м ды ў 42-м, і галандцы не адмовіліся ад правядзення.
Што гэта? Спроба перагарнуць старонку ды працягваць жыць звычайным жыццём нават пад акупацыяй? Ці спосаб захаваць розум праз тое, каб трымацца сваіх традыцый і трымацца разам нават у самыя цёмныя часы? Ёсць пра што падумаць, асабліва напярэдадні Калядаў, асабліва калі Марыя ў рэанімацыі, а ў нас дома зноў гэткая цёмная пара.
Хай у нас будзе свой E-word, які будзе свяціць нам надзеяй нават праз самую непраглядную цемру», — піша ён.
