Знайсці
01.12.2022 / 20:191РусŁacБел

«Gaslighting» названа словам года 2022 паводле слоўніка Merriam-Webster. Не ўсе з вас правільна разумеюць яго сэнс

Па-беларуску яго ўжываюць як «газлайтынг», хоць яго першасным адпаведнікам было «святло газавай лямпы», «газавае асвятленне».

Чарльз Боер і Інгрыд Бергман у трылеры 1944 года «Святло газавай лямпы», знятым па п'есе Патрыка Гамільтана, які ў выніку прывёў да новага выкарыстання гэтага слова. Фота: скрыншот з Youtube

Gaslighting, што азначае маніпулятыўныя паводзіны, якія ўводзяць у зман, было названа словам года амерыканскім слоўнікам Merriam-Webster. The Times паведамляе, што ў параўнанні з мінулым годам на merriam-webster.com колькасць пошукавых запытаў гэтага слова павялічылася на 1 740%.

Газлайтынг — «гэта слова, якое так хутка стала папулярным у англійскай мове, асабліва за апошнія чатыры гады, што стала для мяне і для многіх з нас нечаканасцю», — сказаў Пітэр Сакалоўскі, галоўны рэдактар ​​Merriam-Webster.

Галоўнае вызначэнне газлайтынгу ў Merriam-Webster — гэта псіхалагічная маніпуляцыя чалавекам, звычайна на працягу доўгага перыяду часу, якая «прымушае ахвяру сумнявацца ў абгрунтаванасці сваіх уласных думак, успрымання рэчаіснасці або ўспамінаў і звычайна прыводзіць да разгубленасці, страты ўпэўненасці і самаацэнкі, няўпэўненасці ў сваёй эмацыйнай ці псіхічнай стабільнасці і залежнасці ад злачынцы».

У больш шырокім сэнсе слоўнік вызначае гэтае слова як «дзеянне або практыку грубага ўвядзення кагосьці ў зман, асабліва для ўласнай выгады».

Газлайтынг можа выкарыстоўвацца палітыкамі, а таксама ў адносінах у якасці, напрыклад, карпаратыўнай тактыкі або спосабу ўвесці грамадства ў зман.

Існуе таксама «медычны газлайтынг», калі медычны работнік адхіляе сімптомы пацыента словамі «ўсё ў вашай галаве».

Нягледзячы на ​​адносна нядаўна набытую вядомасць, гэтае слова з'явілася больш за 80 гадоў таму ў п'есе Патрыка Гамільтана «Святло газавай лямпы» 1938 года, якая была двойчы экранізаваная ў 1940-х гадах. У адной з экранізацый аўтарства Джорджа Кьюкора зняліся Інгрыд Бергман і Чарльз Боер. Яны жэняцца пасля бурнага рамана, але ён аказваецца маніпулятарам. Герой Боера настойвае, што скаргі жонкі на пастаяннае змяншэнне яркасці газавага асвятлення іх дома ў Лондане былі выдумкай яе неспакойнага розуму.

Дарэчы, газавыя лямпы — не тое самае, што керасінавыя, якія па-беларуску шырока называлі яшчэ «газнічкамі», ад беларускага слова «газа», што азначае «керасін».

Тэрмін газлайтынг (ці «газавае асвятленне») пазней быў выкарыстаны спецыялістамі ў галіне псіхічнага здароўя для клінічнага апісання формы працяглага маніпулятыўнага кантролю ў складаных адносінах.

Кампанія Merriam-Webster, якая штомесяц рэгіструе 100 мільёнаў праглядаў старонак на сваім сайце, выбірае слова года выключна на падставе даных. Сакалоўскі і яго каманда адсеялі «вечназялёныя» словы, каб вызначыць, папулярнасць якога слова значна вырасла за год. Людзі могуць шукаць словы, каб праверыць напісанне або значэнне. Некаторыя з тых, хто шукаў газлайтынг, магчыма, проста хацелі даведацца, ці гэта адно слова, ці два, ці яно пішацца праз злучок.

Gaslighting быў увесь 2022 год сярод топ-50 слоў, якія шукалі на merriam-webster.com, каб атрымаць статус слова года. Леташнім словам года было «вакцына» (vaccine). 

Астатнія сёлетнія топ-10: 

oligarch (алігарх); 

omicron — устойлівы варыянт Covid і 15-я літара грэчаскага алфавіта; 

codify (кадыфікаваць ці шыфраваць) — папулярнасць слова абумоўленая адхіленнем Вярхоўным судом ЗША рашэння аб абароне правоў на аборт; 

Queen Consort (каралева-кансорт); 

raid (рэйд) — як падчас ператрусу дома былога прэзідэнта Дональда Трампа ў Мар-а-Лага;

sentient (разумны) — стала папулярным пасля звальнення з Google інжынера, які сцвярджаў, што нявыпушчаная сістэма штучнага інтэлекту стала разумнай; 

cancel culture (культура адмены); 

LGBTQIA (ЛГБТКІА) — абрэвіятура для лесбіянак, геяў, бісэксуалаў, транссэксуалаў, квір або тых, хто сумняваецца, інтэрсэксуалаў і асэксуалаў, арамантыкаў або агендараў; 

loamy (суглінкавы) — слова, якое многія карыстальнікі папулярнай анлайн-гульні Wordle спрабавалі адгадаць у жніўні.

Nashaniva.com

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй
ананімна і канфідэнцыйна?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
0
ЛГБТ - лукашыцкі газлайтынг … /адказаць/
01.12.2022
От яно шо, у нас тутака ўжо 28 гадоў суцэльны газлайтынг
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера