Знайсці
11.09.2022 / 10:292РусŁacБел

Як правільна захоўваць бульбу зімой і якія сарты выбраць?

Пра новыя сарты бульбы (у тым ліку дыетычныя) і правілы захоўвання яе ўзімку расказалі ў Навукова-практычным цэнтры НАН Беларусі па бульбаводстве і плодаагародніцтве, піша газета «Звязда».

Фота: pixabay.com

З прыходам восені селекцыянеры таксама капаюць бульбу — але, у адрозненне ад дачнікаў, не на дранікі і пюрэ, а з навуковымі мэтамі.

— Сёння на заключным этапе выпрабаванняў у мяне — 44 гібрыды бульбы, — распавядае галоўны навуковы супрацоўнік аддзела селекцыі бульбы НПЦ НАН Беларусі па бульбаводстве, доктар сельскагаспадарчых навук Георгій Піскун. — Атрыманым клубням будзе дадзеная поўная ацэнка па 58 прыкметах. І значную частку гібрыдаў непазбежна адбракуем.

Працэс выпрабавання гібрыда — ад скрыжоўвання да перадачы ў Дзяржкамісію — займае 9 гадоў. І калі на пачатковым этапе высаджваецца каля 100 тысяч узораў, то ў канцы селекцыйнага працэсу толькі некалькі з гэтай колькасці змогуць прэтэндаваць на права называцца новым сортам. Далей — тры гады ацэнкі выніку намаганняў селекцыянераў Дзяржаўнай інспекцыяй па выпрабоўванні і ахове сартоў раслін. І толькі потым (калі рашэнне Дзяржкамісіі будзе станоўчым) сорт трапіць у Дзяржаўны рэестр — адзіны банк даных аб сартах сельскагаспадарчых раслін, якія прайшлі ўсе выпрабаванні і дапушчаныя для вытворчасці, рэалізацыі і выкарыстання іх насення на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. Так выглядае селекцыйны працэс.

Чаго хоча спажывец

Напрамкаў, па якіх вядзецца сёння селекцыя бульбы ў Беларусі, некалькі. У гэтых жа напрамках вядзецца сучасная селекцыя бульбы і ў іншых краінах.

— Адзін з іх — стварэнне новых сартоў для вытворчасці крухмалу, — адзначае Георгій Іванавіч. — Відавочна, тут асноўныя прыкметы, па якіх вядзецца селекцыя, — утрыманне крухмалу ў клубнях і ўраджайнасць. А форма клубняў і іх памер не настолькі важныя.

Другі напрамак селекцыі — стварэнне сартоў для перапрацоўкі на бульбапрадукты, тлумачыць суразмоўнік. Ён кажа, што ў ЗША, напрыклад, на чыпсы, бульбу фры, ачышчаную бульбу ў вакуумнай упакоўцы (паўфабрыкат) адпраўляецца больш за 60 % усяго ўраджаю бульбы. У нас гэтая доля значна меншая, але і ў Беларусі патрэба ў такіх прадуктах высокая.

— І тут для кожнага прадукту — свае патрабаванні да сартоў бульбы, — тлумачыць спецыяліст. — Напрыклад, для чыпсаў памер клубня павінен быць не большы за 6 см у дыяметры. Клубні павінны быць круглымі — так чыпсы атрымаюцца звыклай і зручнай для спажыўца формы. Для вытворчасці бульбы фры патрэбныя доўгія клубні аднолькавага памеру — каля 9 см у даўжыню.

Але для ўсіх сартоў, якія выкарыстоўваюцца прамысловасцю ў вытворчасці бульбапрадуктаў, асноўнае патрабаванне — нізкае ўтрыманне рэдукавальных цукраў: не больш за 0,2 %. У адваротным выпадку, кажа спецыяліст, бульбапрадукты набудуць непрыгожы цёмны колер і будуць падгараць.

Фота: pixabay.com

Трэці напрамак селекцыі — выкарыстанне бульбы непасрэдна ў кулінарных мэтах. Тут запатрабаваныя, з аднаго боку, раннія сарты (тыя, якія «з градкі — на стол, варыць у лупіне і пасыпаць кропчыкам»), і з другога — сарты для працяглага захоўвання. У асноўным сярэдняспелыя і сярэдняпознія сарты: раннія пры доўгім захоўванні губляюць смакавыя якасці, познія — не выспяваюць (ім не хапае ў нас цяпла на ўвесь перыяд вегетацыі).

І, нарэшце, яшчэ адзін сучасны напрамак селекцыі бульбы — сарты для здаровага харчавання.

— Гэта ў першую чаргу павышанае ўтрыманне біялагічна каштоўных рэчываў: бялку, вітаміну С і антыаксідантаў, — адзначае суразмоўнік газеты.

Праўда, «данесці да рота» вітамін С, які змяшчаецца ў бульбе, досыць складана, бо каля паловы яго пры тэрмічнай апрацоўцы страчваецца.

— Аптымальны спосаб захаваць вітамін С у бульбе — варыць яе «ў мундзірах» або запякаць у лупіне, — раіць Георгій.

А вось антыаксіданты ў значнай колькасці (ад 60 да 90 %) бульба захоўвае і пасля варэння або смажання. Антыаксідантамі надзвычай багатыя сарты з фіялетавай і чырвонай мякаццю. Сорт з фіялетавай мякаццю «Сапфір» сёння знаходзіцца на дзяржаўным сортавыпрабаванні. Створаны і гібрыд з ярка-чырвонай мякаццю — яго плануюць перадаць у Дзяржкамісію ў хуткім часе.

Што тычыцца ўтрымання крухмалу, згодна з сучаснымі нормамі, для сталовых сартоў аптымальныя 15 %, а ў сартах для дыетычнага харчавання гэтага рэчыва дапушчальна можа быць не больш за 10 %.

Неўзабаве агароднікі змогуць ацаніць некалькі новых сартоў айчыннай селекцыі, распавялі ў НПЦ бульбаводства.

— Завяршаецца выпрабаванне сорту «Водар» — рашэнне па ім Дзяржаўная камісія будзе прымаць ужо сёлета. Другі год выпрабоўваюцца сарты «Дзясятка», «Баярскі» і фіялетавы сорт «Сапфір» (яго асабліва чакаюць дачнікі). Сёлета перададзеныя на сортавыпрабаванне і два раннія сарты — «Красавік» з ружовымі клубнямі і сорт з белай мякаццю «Умка».

Капаем і захоўваем «па навуцы»

У прыгатаванні простых і звыклых страў з бульбы, на самай справе, шмат, здавалася б, нязначных, але вельмі важных нюансаў. І перш за ўсё, ролю адыгрывае правільны выбар сорту бульбы для кожнай стравы. На супы і салаты з ужо раяніраваных сартоў выдатна падыдзе той жа «Скарб» і новы ранні сорт «Першацвет», кажа Георгій Іванавіч. А «Вектар» і «Гарантыя» ідэальныя, каб іх смажыць.

— Для зімовага захоўвання аптымальныя сярэдняспелыя і сярэдняпознія сарты — напрыклад, тыя ж «Вектар», «Рагнеда». Праўда, важна разумець, што менавіта гэтыя сарты зусім не падыходзяць для захоўвання пры павышанай тэмпературы. Ім трэба забяспечыць тэмпературны рэжым у 2-3 градусы, і не вышэй. Інакш яны прарастаюць, і ў гэтым іх недахоп.

З новых сартоў добрай лёжкасцю і смакавымі якасцямі характарызуюцца ранні сорт «Першацвет», сярэдняспелыя «Лель» і «Гарантыя», сярэдняпозні «Рубін».

Лепш захоўваецца правільна выкапаная бульба, адзначае суразмоўнік. Бульбоўнік варта скасіць у момант натуральнага завядання, і тыдні два пасля гэтага пачакаць, каб у бульбы ў зямлі адужэла лупіна. Выкапаўшы, бульбу не варта адпраўляць на захоўванне адразу — правільна будзе змясціць яе ў зацемненае месца тыдні на два (тэмпература — каля 15 градусаў). За гэты час выявяцца хваробы клубняў, і падгнілыя адзінкі можна будзе выдаліць. Перабраўшы, бульбу закладваюць у склеп на захоўванне.

Гараджаніну разумна трымаць запас бульбы на зіму, напрыклад, у гаражы, калі ён у вас ёсць і ў ім ёсць склеп. А вось у кватэры захоўваць бульбу практычна нерэальна, кажа спецыяліст. Ні на балконе, ні на лесвічнай клетцы, ні тым больш на кухні не атрымаецца забяспечыць патрэбны тэмпературны рэжым.

Nashaniva.com

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй
ананімна і канфідэнцыйна?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
0
Як так?/адказаць/
11.09.2022
якія сарты выбраць? Сарты??? Можа гатункі?
11.09.2022
Гатункі, гатункі!!!!
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера