Сонечная энергетыка ў Германіі: усё больш сонца, панэляў і інвестыцый
У ФРГ занадта мала сонца для вытворчасці «зялёнай» электрычнасці? Бум фотавальтаікі і змяненне клімату дапамогуць хутчэй замяніць газ з Расіі ў нямецкай электраэнергетыцы, піша Deutsche Welle.
Фота: Jens Butter, DPA\Picture Alliance
Германія не адносіцца да ліку самых сонечных краін Еўропы. Гэта факт, і з яго можна было б зрабіць выснову, што нямецкая сонечная энергетыка наўрад ці здольная паспяхова развівацца — і ўжо тым больш наўрад ці ў стане дапамагчы ФРГ пры вырашэнні ключавой у цяперашні час задачы пераадолення залежнасці ад расійскага газу. Але такая выснова, калі паглядзець на статыстыку, уяўляецца памылковай.
Улетку сонечныя электрастанцыі абганяюць газавыя ЦЭС
Энергетычная статыстыка паказвае, што ўстаноўленыя ў краіне сонечныя панэлі выпрацоўваюць усё больш электрычнасці, так што сонца ім відавочна хапае (тым больш, што яны працуюць і пры хмарным надвор'і). А метэаралагічная статыстыка сведчыць, што колькасць сонечных гадзін у Германіі ў апошнія гады павялічваецца, паколькі змяняецца клімат. Да таго ж узмацняецца палітычная падтрымка галіны. Так, у найбуйнейшым па насельніцтве рэгіёне ФРГ неўзабаве стане абавязковай устаноўка сонечных панэляў на дахах новых прамысловых будынкаў і жылых дамоў.
Вось самыя свежыя даныя: у першым квартале 2022 года сонечная энергетыка Германіі выпрацавала прыкладна 8,8 млрд кілават-гадзін электраэнергіі, паведаміла 21 чэрвеня Федэральнае статыстычнае ведамства ФРГ (Destatis). Гэта 6,3% ад усёй вырабленай у краіне электрычнасці. Здавалася б, не так шмат. Адзначым, аднак, што гаворка ідзе пра асабліва неспрыяльныя для галіны зімовыя месяцы і ранную вясну, калі, у сваю чаргу, звычайна асабліва важную ролю адыгрывае іншая ўзнаўляльная крыніца энергіі (УКЭ) — вецер.
Менавіта дзякуючы спалучэнню розных УКЭ доля «зялёнай» электрычнасці па выніках першага квартала гэтага года зноў перавысіла ў нямецкай электраэнергетыцы 50%, паведаміла яшчэ ў канцы сакавіка Федэральнае аб'яднанне прадпрыемстваў энерга— і водазабеспячэння (BDEW).
Калі ж паглядзець на вынікі ўсяго 2021 года, то, па падліках Інстытута сонечных энергетычных сістэм таварыства імя Фраўнгофера, на фотавальтаіку прыйшлося 9,9% вырабленай электрычнасці. У параўнанні з іншымі УКЭ доля сонечнай энергетыкі апынулася ў мінулым годзе ў Германіі істотна вышэйшай, чым у гідраэнергетыкі (4,0%), і некалькі вышэйшай, чым у электрастанцый, якія працуюць на біямасе (8,8%). Для параўнання: доля ветравых электрастанцый на сушы і ў моры склала 23,1%.
Роля фотавальтаікі ў электраэнергетыцы ФРГ хутка расце
Доля газавых электрастанцый, якія пастаўляюць электраэнергію ў агульнанацыянальныя сеткі (Fraunhofer ISE не ўлічвае ў сваёй статыстыцы газавыя ЦЭС прамысловых прадпрыемстваў, якія абслугоўваюць толькі іх уласную вытворчасць), склала ў мінулым годзе 10,4%. Так што газ і сонца па сваёй ролі ў нямецкай электраэнергетыцы ўжо амаль зраўняліся з гэтай лічбай. Больш за тое, у справаздачы інстытута падкрэсліваецца, што ў мінулым годзе з красавіка па кастрычнік штомесячная выпрацоўка электраэнергіі сонечнымі электрастанцыямі перавышала паказчыкі газавых электрастанцый.
Але вернемся да свежых даных Destatis па выніках першага квартала 2022 года. Тут звяртаюць на сябе ўвагу не столькі абсалютныя лічбы, колькі дынаміка. Калі сёлета доля сонечнай энергетыкі дасягнула 6,3%, то год таму яна была на ўзроўні 4,7%, а ў аналагічны перыяд 2018 года складала ўсяго 3,5%.
Падобную дынаміку дэманструе і выпрацоўка электраэнергіі. Атрыманыя ў першыя тры месяцы гэтага года 8,8 млрд кВт-г на 34,7% перавышаюць паказчыкі аналагічнага леташняга перыяду. А ў параўнанні з першым кварталам 2018-га рост склаў 64,3%.
Пры такім хуткім развіцці сонечная энергетыка цалкам зможа ўжо ў гэтым годзе рэальна дапамагчы нямецкай электраэнергетыцы максімальна знізіць выкарыстанне (расійскага) газу, што прадугледжваюць экстранныя планы ўрада ФРГ. Тым больш, што ў выніку глабальнага змянення клімату Германія становіцца ўсё больш сонечнай.
У Германіі ўсё больш сонечных дзён у годзе
На гэты трэнд яшчэ ў 2019 годзе звярнула ўвагу энергетычная кампанія E. on, якая, прааналізаваўшы даныя нямецкай метэаралагічнай службы (DWD), прыйшла да высновы, што ў апошнія пяць гадоў у Германіі рэгістравалася на сто з лішнім сонечных гадзін больш, чым у папярэдні пяцігадовы перыяд.
У сваю чаргу, сама DVD 30 мая 2022 года паведаміла, што цяперашняя вясна ў ФРГ была адной з трох самых сонечных з часу пачатку адпаведных назіранняў у 1951 годзе. З сакавіка па май сонца ззяла над Германіяй у сярэднім 675 гадзін. Абсалютны рэкорд у 709 гадзін быў усталяваны ўсяго два гады таму, у 2020-м, а ў 2011-м было 705.
У параўнанні з 1961-1990 гадамі, адзначае далей DWD, сонца свяціла цяперашняй вясной на 45% даўжэй, а ў параўнанні з перыядам 1991-2020 гадоў сонечных гадзін было на 29% больш. Так што трэнд больш чым відавочны.
Магутнасць сонечнай энергетыкі ФРГ роўная добраму тузіну АЭС
Гэты працэс не можа не радаваць тыя нямецкія прадпрыемствы, фермерскія і хатнія гаспадаркі, якія ўсталявалі на адкрытых участках і на дахах гаспадарчых пабудоў, шматкватэрных і індывідуальных дамоў звыш 2,2 млн сонечных батарэй сумарнай магутнасцю 58400 мегават.
Гэтыя лічбы па стане на сакавік 2022 года прыводзіць у сваім найноўшым паведамленні Destatis і паказвае, што вызначаная магутнасць вырасла ў параўнанні з аналагічным месяцам мінулага года на 9,7%, а ў параўнанні са студзенем 2018-га, калі гэтую статыстыку пачалі весці, на 38,3%.
Што важна ведаць для разумення сітуацыі: 58400 мегават — гэта 58,4 гігават, а 1-3 гігаваты — гэта стандартная магутнасць большасці атамных электрастанцый у свеце.
У Паўночным Рэйне-Вестфаліі ўстаноўка панэляў стане абавязковай
Можна цвёрда зыходзіць з таго, што ў найбліжэйшыя гады ў Германіі прыкметна вырастуць і колькасць панэляў, і іх магутнасць. На гэта будуць накіраваныя палітычныя намаганні і федэральнага ўрада, і рэгіянальных уладаў. Так, 23 чэрвеня ў найбуйнейшай па насельніцтве федэральнай зямлі Паўночны Рэйн-Вестфалія Кансерватыўная партыя ХДС і Партыя «зялёных» прадставілі кааліцыйны дагавор — праграму дзеянняў на найбліжэйшыя пяць гадоў.
Адным з яе ключавых пунктаў з'яўляецца фарсіраванае развіццё ў гэтым прамыслова развітым рэгіёне, у які ўваходзіць і Рурскую вобласць, узнаўляльнай энергетыкі. Праграма прадугледжвае, у прыватнасці, прыняцце рэгіянальнага закона пра абавязковую ўстаноўку з 2024 года сонечных батарэй на дахах усіх новых прамысловых і камерцыйных пабудоў, з 2025-га — на дахах новых жылых будынкаў, а з 2026-га — на любых будынках пасля правядзення рамонту даху.
Зрэшты, сонечныя панэлі ўжо цяпер сталі абавязковым элементам многіх навабудаў паўсюль у Германіі, што адлюстроўвае запыт на экалагічную энергію з боку шырокіх слаёў нямецкага грамадства. А ў апошнія тыдні, сведчыць Эканамічная газета Handelsblatt, назіраецца «проста-такі выбухны попыт на «зялёныя» энергетычныя рашэнні». У якасці прычын выданне называе вайну ва Украіне, дэбаты пра магчымае спыненне паставак сыравіны і залімітавыя кошты на нафту і газ.
Дадатковы даход для домаўладальнікаў і рост абароту галіны
Destatis паказала на яшчэ адзін немалаважны матыў для ўладальнікаў індывідуальных дамоў. У 2020 годзе сонечныя батарэі забяспечылі 1,4 млн нямецкіх хатніх гаспадарак дадатковы даход ад продажу энергакампаніі вырабленай электрычнасці, які склаў у сярэднім 174 еўра на месяц. Праўда, раней было больш, але па меры росту канкурэнтаздольнасці галіны дзяржава няўхільна зніжае субсідыі вытворцам «зялёнай» электрычнасці.
У сваю чаргу, растуць даходы нямецкіх прадпрыемстваў, якія вырабляюць абсталяванне для сонечнай энергетыкі і якія аказваюць ёй сэрвісныя паслугі, прычым як у самой Германіі, так і за мяжой. У 2016 годзе, па даных Destatis, выручка галіны склала 2,6 млрд еўра, праз пяць гадоў яна вырасла на 39% да 3,7 млрд еўра. Пры такім росце не дзіўна, што сонечная энергетыка, як і многія іншыя галіны эканомікі ФРГ, адчувае востры дэфіцыт кадраў.
