Жбанкоў аб Доліне і «Прадмове»: Мяне злуе, што расейскія стравы падаюць з асаблівым «восторгом»
«Жывеш сабе цішком, строчыш тэксцікі як умееш, а тут — бац! Наступае фэст інтэлектуальнай кнігі «Прадмова». Выдатны шанец сваё публічна пачытаць. Можа нават кніжак прадаць. Праўда, слаба зразумела, аб чым гаворка і хто ў афішы. Але мне што з таго?» — піша культуролаг Максім Жбанкоў.
Максім Жбанкоў. Фота fly-uni.org
«Потым прыйшла прапанова ад арганізатараў паўдзельнічаць у размове пра кіно з Антонам Доліным, якога ў іх «атрымалася запрасіць».
Пазней высветлілася, што атрымаліся яшчэ публіцыст Шандаровіч і літаратарка Гаралік. Нічога асабістага, нармальныя людзі, але што ім рабіць на фэсце белліту? Пытанне стагоддзя. Адказ на які, мяркуючы па ўсім, незразумелы нікому: ні публіцы, ні арганізатарам, ні рускім гасцям. Аднак паклікалі (адчуйце розніцу: «шараговым» беларусам прапанавалі падавацца самім).
Імаверна, гэта здавалася цудоўнай ідэяй: зорная брыгада паравозікам. А белліт — да яе прычэпчыкам. У поп-культуры такія таўкачы клічуць хэдлайнерамі. Памылка? Так. І вельмі важная.
Мяне юшыць не тое, што я не Долін. Гэтага не выправіць. Мяне злуе тое, што рускія стравы падаюць з асаблівым захапленнем і павагай. Што неспадзяваны рускі тут варты спецыяльнага сольнага вечара. Што ўкраінцы ў адказ на рускі дэсант з праграмы сышлі — а арганізатары гэтага нібы і не заўважылі. Што беларускія сеткавыя каментатары выбухнулі хваляй усхваляваных каментаў — а аргкамітэт палічыў за лепшае і тут напышліва адмахнуцца з каламутнай адмазкай «мы супраць культуры забаронаў».
І самае пацешнае: у працэсе ўдакладнення праграмы ўдзельнікам прапанавалі шыкоўны квэст па самавызначэнні. Прыкладна, так: хочаце з рускімі —націсніце 0, хочаце сысці — цісніце 1, можна застацца, калі … — цісніце 2.
Што не так? Перавод стрэлак. Цудоўны ход: паклікаць да нас у лодку недарэчны люд, а вы ўжо вырашайце самі — радавацца, трываць або скакаць у ваду. Ваш выбар. Мы ні пры чым. Мы паважаем вашую свабоду.
Варыянт дбайна адбіраць пасажыраў? Няма такой опцыі! Затое можна з гонарам паведаміць: «Ніхто не быў выключаны з праграмы паводле жадання арганізатараў.» І хоць задушыцеся са сваёй беларусацэнтрычнасцю, русафобы няшчасныя.
Галоўны трабл цяперашняй «Прадмовы» ў тым, што яна рэжысуе не падзеі, а канфлікты. Што, яшчэ нават не пачаўшыся, яна ўжо працуе ў таксічным рэжыме.
Перасварыла нас з украінцамі. Умераных беларусаў, што ўздыхаюць «ну, запрашаць Доліна, вядома, не варта, але што цяпер ужо рабіць…», увяла ў вострую спрэчку з прыхільнікамі выразнага выбару прыярытэтаў і сыходу ад «Масквы ў галаве». Пакрыўдзіла прыкметных аўтараў: Шандаровіча паклікалі, а Заміроўскую — не (праўда, потым наўздагон спахапіліся і запрасілі на дыскусію).
Прапалола спіс удзельнікаў, прымусіла іх чамусьці абіраць паміж глухой упартасцю адміністрацыі фэста і эмацыйным плёскам беларусаў, заклапочаных захаваннем уласнай ідэнтычнасці. Напэўна разбіла не адны добрыя адносіны і не адзін творчы альянс.
Ператварыла зону сумеснага інтэлектуальнага пошуку ў міннае поле. Прымусіла думаць, што тры расійскія райтэры важаць больш чым беларускія разумнікі, на меркаванне якіх лёгка можна напляваць.
Цікава, яно таго вартае?»
