ЗША арыштавалі важнага агента расійскай ГРУ. Мяркуючы па ўсім, ён супрацоўнічае са следствам
Bloomberg сцвярджае, што арыштаваны Уладзіслаў Клюшын шмат ведае пра самыя сакрэтныя аперацыі расійскага ГРУ. Гэта можа быць адзін з самых вялікіх удараў па расійскай выведнай сетцы за апошняе дзесяцігоддзе.
Фота Bloomberg
Уладзіслаў Клюшын — заснавальнік ІТ-кампаніі «М13», якая на замову расійскіх уладаў распрацоўвае сістэмы маніторынгу сацыяльных сетак і СМІ. Напрыклад, яна дала Крамлю і Міністэрству абароны сістэму маніторынгу СМІ «Кацюша».
Клюшына, якога 18 снежня экстрадзіравалі са Швейцарыі ў ЗША, абвінавацілі ў незаконным заробку дзесяткаў мільёнаў даляраў на гандлі ўзламанай інфармацыяй аб даходах карпарацый.
У дадатак да гэтага Клюшын аказаўся крамлёўскім інсайдарам. Яго праца ў галіне кібербяспекі і сувязі з Крамлём могуць зрабіць яго карыснай крыніцай інфармацыі для афіцыйных асоб ЗША, на думку некалькіх людзей, знаёмых з пытаннямі расійскай выведкі. Што найбольш важна, гэтыя людзі сказалі, што калі ён вырашыць супрацоўнічаць, то зможа даць амерыканцам самае блізкае ўяўленне аб маніпуляцыях на выбарах 2016 года.
Са слоў людзей у Маскве, блізкіх да Крамля і службаў бяспекі, расійская выведка прыйшла да высновы, што 41-гадовы Клюшын мае доступ да дакументаў, якія маюць дачыненне да расійскай кампаніі ўзлому сервераў Дэмакратычнай партыі падчас выбараў у ЗША ў 2016 годзе.
Гэтыя дакументы, па іх словах, сведчаць, што ўзломам кіравала каманда расійскай ваеннай выведкі ГРУ, якую амерыканскія кампаніі па кібербяспецы ахрысцілі «Fancy Bear» або APT28. Такая схованка забяспечыла б ЗША ўпершыню падрабязнымі дакументальнымі доказамі меркаваных намаганняў Расіі паўплываць на выбары.
За два гады да яго ад'езду з Расіі да Клюшына звярнуліся шпіёнскія агенцтвы ЗША і Вялікабрытаніі, і ён атрымаў павышаны ўзровень бяспекі ў Швейцарыі. Але ён прапусціў апошні шанец абскардзіць сваю экстрадыцыю, недагляд, які азадачыў многіх назіральнікаў у Маскве. Некалькі чалавек заявілі, што яго перавод у ЗША ўяўляе сабой сур'ёзны выведвальны ўдар па Крамлі, які ўзмацніцца, калі Клюшын вырашыць дамагчыся ласкі ад амерыканскіх пракурораў, падаўшы інфармацыю аб унутранай працы Масквы.
Трое з гэтых людзей дадалі, што, на іх думку, Клюшын мае доступ да сакрэтных запісаў пра іншыя аперацыі ГРУ высокага ўзроўню за мяжой. Агенты расійскай вайсковай выведкі ў апошнія гады былі звязаныя з серыяй хакерскіх нападаў, а таксама са спробай хімічнага атручвання экс-палкоўніка ГРУ Сяргея Скрыпаля і ягонай дачкі ў Вялікабрытаніі ў 2018 годзе. Расія адмаўляе сваю датычнасць.
ІТ-фірма Клюшына M-13 працавала на прэзідэнта Расіі, Урад і Міністэрства, паводле абвінавачвання ў інсайдарскім гандлі. Сярод яго падначаленых быў былы супрацоўнік ваеннай выведкі па імені Іван Ермакоў, якому разам з Клюшыным прад'яўленае абвінавачванне.
Адвакат Клюшына ў Швейцарыі Олівер Чырык сказаў у інтэрв'ю, што ўлады ЗША шукалі яго кліента, таму што яны лічаць, што ў яго ёсць унутраная інфармацыя аб узломе выбараў у Расіі ў 2016 годзе, якую ён можа даць, каб пазбегнуць дзесяцігоддзяў за кратамі па абвінавачванні ў інсайдарскім гандлі. Чырык дадаў, што Клюшын кажа, што ён невінаваты ў інсайдарскім гандлі і ў «гіпатэтычным умяшанні ў выбары».
Па словах адваката, амерыканская і брытанская выведкі двойчы спрабавалі завербаваць Клюшына. Выведка ЗША паспрабавала прыцягнуць яго летам 2019 года на поўдні Францыі, а брытанская выведка звярнулася да яго ў сакавіку 2020 года ў Эдынбургу, сказаў Чырык.
Клюшын увекавечыў гэтую другую сустрэчу ў запісцы, якую ён напісаў праз некалькі тыдняў пасля сустрэчы і захаваў на сваім камп'ютары. Гэта адбылося ў аэрапорце Эдынбурга, калі Клюшын ляцеў назад у Расею. Клюшын напісаў, што два агенты брытанскай выведкі — адзін з MI5, а другі з MI6 — некалькі хвілін размаўлялі з ім у пакоі, куды яго прывялі пасля праверкі пашпарта.
Два рускамоўныя афіцэры, мужчына і жанчына, спыталі яго, ці будзе ён «супрацоўнічаць» са спецслужбамі Вялікабрытаніі, і ўзялі яго нумар тэлефона, каб прызначыць сустрэчу падчас яго наступнай паездкі ў Лондан, запланаванай на май, згодна з раней не апублікаваным дакументам, які быў разгледжаны Bloomberg. Клюшын напісаў, што, хоць ён і не адказаў на прапанову аб супрацоўніцтве, ён сказаў, што хацеў бы зноў сустрэцца з агентамі, каб абмеркаваць продаж прадукцыі M-13 брытанскай выведцы.
Няясна, ці інфармаваў Клюшын расійскую выведку пра высілкі ЗША і Вялікабрытаніі па вярбоўцы. Міністэрства замежных спраў Вялікабрытаніі, якое займаецца запытамі СМІ для MI6, адмовілася ад каментароў.
