Навукоўцы аб'явілі пра прагрэс у адраджэнні маманта. Але навошта яго адраджаць?
Генетыкі з кампаніі Colossal Biosciences паведамілі, што дасягнулі пэўных поспехаў ў адраджэнні шарсцістага маманта — біўневага гіганта ледавіковага перыяду, зніклага 4000 гадоў таму, піша Telegraf.news.
Згодна з планам, доўгатэрміновая мэта — стварыць жывы, хадзячы гібрыд слана і маманта, які візуальна не будзе адрознівацца ад свайго вымерлага папярэдніка і — калі яго выпусціць у натуральнае асяроддзе пасялення ў дастатковай колькасці, — зможа дапамагчы аднавіць далікатную экасістэму арктычнай тундры.
Уваскрэшанне вымерлага віду ўжо больш за дзесяць гадоў з'яўляецца любімым праектам генетыка Гарвардскага ўніверсітэта Джорджа Чэрча. План атрымаў развіццё ў лютым 2021 года, калі Чэрч разам з прадпрымальнікам Бэнам Лэмам заснаваў у Даласе кампанію Colossal Biosciences і атрымаў грашовыя ўліванні і наступную аглушальную вядомасць у тым жа годзе, паведаміла CNN.
Многія складаныя задачы, такія як распрацоўка штучнай маткі, здольнай выношваць дзіцяня слана, застаюцца нявырашанымі. Але ў кампаніі Colossal Biosciences заявілі, што яны зрабілі «важны крок» наперад.
Чэрч і Эрыёна Хісалі, кіраўнік аддзела біялагічных навук Colossal, расказалі, што ім удалося перапраграмаваць клеткі азіяцкага слана, найбліжэйшага сваяка маманта, у эмбрыянальны стан — упершыню ствалавыя клеткі былі атрыманыя з клетак слана.
Каманда плануе апублікаваць вынікі працы ў навуковым часопісе, аднак даследаванне яшчэ не прайшло экспертную ацэнку. Гэтыя мадыфікаваныя клеткі, вядомыя як індукаваныя плюрыпатэнтныя ствалавыя клеткі, або iPSC, могуць быць дапрацаваныя ў лабараторыі, каб вырасці ў любы від клетак слана.
Гэта важны інструмент, паколькі даследчыкі мадэлююць, тэстуюць і ўдакладняюць дзясяткі генетычных змяненняў, якія неабходна ўнесці, каб надаць азіяцкаму слану генетычныя рысы, неабходныя яму для выжывання ў Арктыцы. Да іх адносяцца шарсцяное покрыва, слой ізаляцыйнага тлушчу і меншыя вушы.
Як навукоўцы адраджаюць маманта?
Ствалавыя клеткі слана таксама з'яўляюцца ключом да адраджэння маманта. Пасля рэдагавання генетычных прыкмет, падобных да мамантавых, клеткі слана можна будзе выкарыстоўваць для атрымання яйцаклетак, сперматазоідаў і эмбрыёна, які можна будзе імплантаваць ў штучную матку. Аднак для гэтага спатрэбяцца гады працы.
Улічваючы першапачатковы шасцігадовы тэрмін, вызначаны Colossal, каманда плануе спачатку выкарыстоўваць наяўныя метады кланавання, аналагічныя тым, якія выкарыстоўваліся ў 1996 годзе для стварэння авечкі Долі, устаўляючы генетычна адрэдагаваныя клеткі ў донарскую яйцаклетку, якая будзе выношвацца сурагатнай маці-сланіхай.
Аднак, хоць гэтая тэхналогія існуе ўжо даўно, вынікі яе прымянення не заўсёды супадаюць з рэальнасцю. Многія задаюцца пытаннем, наколькі этычна выкарыстоўваць жывёл, якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення, у якасці сурагатных маці, улічваючы верагоднасць няўдалых спробаў.
Каманда даследчыкаў з Colossal ужо прааналізавала геномы 53 шарсцістых мамантаў на аснове старажытнай ДНК, атрыманай з закамянеласцяў. Разнастайныя ўзоры жывёл, якія жылі ў розных месцах у розныя перыяды мінулага, дапамаглі навукоўцам зразумець, якія менавіта гены робяць маманта унікальным.
Навошта уваскрашаць мамантаў?
У Colossal даўно сцвярджаюць, што маманты, калі яны вернуцца на пашы ў самых паўночных раёнах планеты ў дастатковай колькасці, дапамогуць запаволіць раставанне вечнай мерзлаты. Некаторыя навукоўцы мяркуюць, што да свайго вымірання вялікія жывёлы, якія тут пасвіліся, такія як маманты, коні і бізоны, не давалі зямлі змерзнуць, вытоптваючы траву, валячы дрэвы і ўшчыльняючы снег.
Адно невялікае даследаванне, праведзенае ў Сібіры і апублікаванае ў 2020 годзе, паказала, што прысутнасць буйных сысуноў, такіх як коні, бізоны, як і і паўночныя алені, прывяло да зніжэння тэмпературы глебы на ахоўнай тэрыторыі, дзе яны ўтрымліваліся, у параўнанні з зямлёй за межамі гэтай зоны.
Аднак цяжка ўявіць, што статкі сланоў, прыстасаваных да холаду, акажуць істотны ўплыў на рэгіён, які цяплее хутчэй, чым дзе б там ні было ў свеце, заявілі іншыя эксперты.
Чытайце таксама:
У Гомелі ратавальнік падчас нырання знайшоў косткі старажытнай жывёлы
Навукоўцы ўпершыню аднавілі РНК вымерлай жывёлы. Яны спадзяваюцца вярнуць у свет страчаныя віды
