Чаго хочуць еўрапейскія фермеры?
Вось ужо некалькі месяцаў у розных краінах Еўропы не сціхаюць пратэсты фермераў. Вось у чым іх сутнасць.
Фермер сядзіць на трактары падчас акцыі пратэсту каля офіса Еўрапарламента ў Мадрыдзе. 26 лютага 2024 года. Фота: AP Photo/Bernat Armangue
Паведамленні аб пратэстах фермераў рэгулярна з'яўляюцца ў навінах. Яны не сціхаюць ужо некалькі тыдняў у Іспаніі, Германіі, Італіі, Чэхіі, Літве. У Польшчы фермеры высыпаюць украінскае зерне і перакрываюць мяжу з Украінай, а ў Брусэлі ў гэты панядзелак 900 трактароў заблакавалі дарогі напярэдадні сустрэчы міністраў сельскай гаспадаркі. Чаго яны дабіваюцца?
Экалагічны складнік
Найбольшую заклапочанасць у фермераў выклікаюць дырэктывы ЕС па барацьбе са зменамі клімату, у прыватнасці так званы «Зялёны курс», які прадугледжвае ператварэнне Еўропы да 2050 года ў «кліматычна нейтральную».
Ключавым у гэтым зʼяўляецца стратэгія «Ад фермы да відэльца». Яна прадугледжвае: скарачэнне напалову да 2030 года выкарыстання пестыцыдаў; скарачэнне выкарыстання ўгнаенняў; выдзяленне не менш за 10% сельскагаспадарчых угоддзяў пад патрэбы, не звязаныя з сельскагаспадарчай вытворчасцю (напрыклад, пад лесапасадкі або сажалкі); выкананне ўмовы, пры якой да 2030 года чвэрць усіх сельскагаспадарчых зямель ЕС будзе выкарыстоўвацца для арганічнага земляробства.
Пратэстоўцы лічаць, што такое ўзмацненне мераў па ахове навакольнага асяроддзя прывядзе да згалення многіх з іх. Цяпер жа ўрады еўрапейскіх краін пакрысе скарачаюць падтрымку сельскай гаспадаркі, якая ў Еўрасаюзе ўвесь час раней была на раскошным узроўні.
Так, урад Германіі ў канцы мінулага года прыняў шэраг жорсткіх мер, накіраваных на скарачэнне бюджэтнага дэфіцыту. Было заяўлена, што ўлады адмяняюць датацыі на дызпаліва і адмяняюць вызваленне ад транспартнага падатку тэхнікі, якая выкарыстоўваецца ў сельскай і лясной гаспадарцы. Што, у сваю чаргу, стала трыгерам пратэстаў фермераў гэтай краіны.
У лютым старшыня Еўракамісіі Урсула фон дэр Ляен заявіла, што збіраецца адклікаць план па скарачэнні выкарыстання пестыцыдаў, назваўшы яго «сімвалам палярызацыі». Аднак астатнія палажэнні «Зялёнага курсу» застаюцца ў сіле, і ЕС мае намер працягваць ажыццяўляць яго.
Справядлівая канкурэнцыя
Фермеры таксама заклапочаныя тым, што пры адсутнасці датацый іх прадукцыя не будзе ў стане канкураваць з таннай, якая паступае з-за межаў ЕС. У прыватнасці, з Украіны.
Так у пачатку лютага фермеры з некалькіх краін Еўропы пратэставалі каля будынку Еўрапарламента з патрабаваннямі аднолькавых правіл для сваёй прадукцыі і імпарту з іншых краін, зніжэння падаткаў і павелічэння субсідый. А ў Польшчы на працягу лютага адбылося некалькі выпадкаў высыпання ўкраінскай сельгаспрадукцыі.
Фермеры заяўляюць, што яны найбольш пацярпелі ад рашэння ЕС лібералізаваць гандаль і адкрыць ЕС для прытоку тавараў з Украіны без мытаў і квот. Такая палітыка моцна ўдарыла па прыбытках сельскагаспадарчых вытворцаў.
Пратэстоўцы ў еўрапейскім квартале Брусэля. 26 лютага 2024 года. Фота: AP Photo/Harry Nakos
Пошукі выйсця
26 лютага ў Брусэлі адбылася сустрэча міністраў сельскай гаспадаркі ЕС, на якой абмяркоўвалася сітуацыя ў галіне сельскай гаспадаркі і пратэсты фермераў. Дэбаты праходзілі на фоне дыскусій аб прыярытэтах супольнага бюджэту ЕС.
Як піша Financial Times, урады не хочуць уносіць больш сродкаў з-за перагрузкі нацыянальных фінансаў і неабходнасці выдаткоўваць больш на абарону пасля таго, як Расія пачала поўнамаштабнае ўварванне ва Украіну два гады таму.
Спрабуючы спыніць пратэсты, міністры заклікалі павялічыць субсідаванне Супольнай сельскагаспадарчай палітыкі (САР) у памеры 60 мільярдаў еўра ў год.
Аднак 80% грошай, якія ідуць праз схему субсідавання САР, дастаюцца толькі 20% найбольш спрытных і перадавых фермераў.
Акрамя гэтага, нявырашанымі застаюцца пытанні паслаблення экалагічных нормаў і перагляду гандлёвых пагадненняў. Таму пратэсты працягваюцца. У панядзелак, 26 лютага, фермеры заблакавалі адну з аўтамагістраляў у Польшчы і прыгразілі, што будуць працягваць блакаду больш за 20 дзён, калі іх патрабаванні не будуць выкананыя.
Плануецца, што праблемы сельскай гаспадаркі стануць адным з пытанняў у парадку дня саміту лідараў ЕС у сакавіку.
Пакуль фермеры бастуюць, імі актыўна спрабуюць скарыстацца крайне правыя палітыкі, якія ў апошнія гады набіраюць у Еўропе ўсё большую папулярнасць. Аналітыкі сцвярджаюць, што фермерскае пытанне будзе дамінаваць у ходзе барацьбы перад выбарамі ў Еўрапарламент, якія павінны адбыцца ў чэрвені гэтага года.
Чытайце яшчэ:
Польскія фермеры перакрылі мяжу з Украінай і не прапускаюць нават пасажыраў
Варшава выбачылася перад Украінай за высыпанае збожжа на мяжы
«Пуцін, навядзі парадак». Польскі фермер прыехаў пратэставаць на мяжу з такой просьбай
Раз'юшаныя фермеры ўвесь вечар штурмавалі паром віцэ-канцлера Германіі
